Obeziteden kurtulmak için diyet ve egzersiz yeterli mi?

Günümüzün en büyük sağlık sorunlarından biri obezitedir. Obezite ile mücadelede diyet ve egzersizin yetersiz kaldığı durumlarda yapılabilecekleri Obezite ve Metabolik Cerrahi Uzmanı Op. Dr. Necat Kaplan sizler için anlatıyor.

Obezite; aşırı vücut yağı olarak kendini gösterir. Obezite en büyük sağlık sorunlarından biridir. Fazla kilolu veya obez olmak kardiyovasküler hastalık, diyabet, yüksek tansiyon ve diğer birçok hastalık riskini artırır. Obezite ile ilgili ameliyatlar; kilo vermeye yardımcı olmak için yapılan uygulamalardır. Birçok ameliyat türü vardır. Unutmamak gerekir ki cerrahi işlemler ilk tercih olarak düşünülmez. Obez hastalarda diyet, egzersiz ve ilaç tedavisi sonrası başarılı sonuçlar alınamazsa obezite (bariatrik) cerrahi işlemler uygulanabilir.

Cerrahi işlem öncesinde diğer tüm tedavi yöntemlerini uygulamış ancak başarılı olamamış kişiler için obezite cerrahi yöntemi uygundur. Ameliyat öncesi hasta anestezi açısından ilgili tüm birimlerle birlikte değerlendirilmeli ve ameliyata uygun olmalıdır. Hastalar vücut kitle indeksine göre seçilir. Vücut kitle indeksi 40 üzerinde ise kişiler cerrahi işlem için uygun kabul edilir.

Kişinin ihtiyacına yönelik tedavi yöntemi seçilmelidir

Teknolojinin gelişmesiyle birlikte obezite için çeşitli cerrahi teknikler bulunmaktadır. Ameliyat seçimine hastanın durumuna göre doktor ve hasta birlikte karar verilmelidir.

Sıklıkla tercih edilen yöntemler nelerdir?

Mide balonu

Kilo vermeye yardımcı olmanın en kolay yolu mide balonu uygulamaktır. Bu yöntemde endoskop yardımı ile hafif anestezi altında mideye içi sıvı veya hava dolu bir balon yerleştirilir. Bu işlem 15-20 dakika sürer. Böylece midenin besin alımı azaltılır ve hızlı doyma sağlanır. Bu yöntemi kullanarak hastalar birkaç ayda 7-8 kilo verebilirler. Ancak balon 6 ay, 1 yıla kadar vücutta kalabilir ve endoskopik olarak 5-6 dakikada çıkarılır. Bu yöntemin avantajı, uygulamasının basit olmasıdır. Ancak hasta yaşam tarzını değiştirmez ve balon çıkarıldıktan sonra fazla yemeye devam ederse verdiği kilolar geri alınabilir. Günümüzde mide balonu yaklaşımı hem ameliyat olmak için çok riskli hastalarda hem de süper obez kişilerde temel morbid obezite cerrahisine hazırlık olarak kullanılmaktadır.

Tüp mide

Bu yöntemde midenin yüzde 80-90'ı çıkarılır ve mide tüp haline gelir. Kişinin kalori alımı azalır. Tüp mide ameliyatı da kapalı yöntemle yapılır ve 1-2 saat sürer. Hastanede kalış süresi iki ila üç gündür. Ameliyattan sonra hastalar iki hafta sıvı, sonraki iki hafta ise yumuşak yiyecekler yedikten sonra normal yiyeceklere geçebilirler. İhtiyaca göre vitamin takviyesi gerekebilir. Bu cerrahi yöntemde fundus bölgesi tamamen çıkarılır ve kişinin iştahını azaltan ghrelin hormonunun salınımı engellenir. Ameliyattan sonra kişiler 1 yıl içinde fazla kilolarının ortalama yüzde 80'ini kaybedebilmektedir. Ameliyattan sonra yiyecekleri iyice çiğnemeye ve az miktarda yemeye özen gösterilmelidir. Ayrıca egzersiz de unutulmamalıdır. Tekrar kilo almamak için özellikle rafine şeker içeren yüksek kalorili sıvı gıdalardan kaçınılması gerekir.

Mide Bypass

Bu yöntemlerde temel olarak mide iki parçaya ayrılır. Biri büyük diğeri küçük parça haline gelir. Oluşturulan yeni küçük mide ile ince bağırsağın başlangıcından itibaren bir kısmı ve onikiparmak bağırsağı atlanarak yeniden birleştirilir. Biri, insanların kalori alımının kısıtlanması, diğeri ise diyet besinlerinin emiliminin azalmasıdır. Bu yöntem günümüzde laparoskopi yöntemiyle başarıyla kullanılmaktadır. Gastrik bypass ameliyatı, dünyadaki en yaygın obezite prosedürlerinden biridir. Obezite ve obezite ile ilgili sağlık problemlerini ele almanın metabolik olarak en etkili yollarından biridir. Kilo kaybı 1 buçuk yıla kadar sürebilir. Ameliyat sonrası takip önemlidir. Hastaların uzun süreli vitamin almaları gerekebilir. Beslenme sorunları hakkında diyetisyenleri ve doktorları ile iletişim halinde olmaları önemlidir.

Mide botoksu

Mideye botoks uygulamak, midenin belirli bölgelerine botoks enjekte edilmesi şeklindeki endoskopik yönteme dayanan kilo verme yöntemidir. Bu yaklaşım, hastalarda sınırlı mide kas kasılmaları, gecikmiş mide boşalması ve iştah kaybı ile sonuçlanır. Bu yöntem kilo vermek isteyen herkese uygulanabilir. Cerrahi bir işlem değildir ancak hasta seçimi önemlidir. Vücut kitle indeksi 40’ın üzerinde olan ve ameliyat ile başarı elde edilebilecek hastalarda mide botoksunun çok faydalı olmayacağını söylemek gerekir. Bu noktada fazla kiloları olan ama ameliyat edilecek kadar da obez olmayan ve kilo vermek isteyen hastalar ideal hasta grubunu oluşturur. Midesinde ülser veya gastrit olan hastalarda ise öncelikle bu hastalıkların uygun tedavisi gerçekleştirildikten sonra mide botoksu uygulanabilir.

Unutmamak gerekir ki yapılan tüm işlemlerden sonra kişiler hayat ve beslenme düzenleri sağlıklı yönde değiştirmelidir. İşlemler sonrası eski beslenme düzenine devam eden kişiler kilo almaya başlayacaktır. Egzersiz, kilo vermenin ve korumanın çok etkili bir yoludur. Kilo kontrolü için haftada en az 3 gün, günde en az 60 dakika orta dereceli beslenme önerilir. Kiloyu korumak ve daha fazla kilo vermek için üç günlük bir egzersiz programı gereklidir.