'VAR'lığı dert yokluğu yara!

1986’de Maradona’nın İngiltere’ye Dünya Kupası’nda elle attığı gol de dahil, futbol tarihinde sayısız kritik hakem hataları yaşandı ve birçok takımın kaderi değişti...Ancak günümüzde bu tarz sorunlara son vermesi için ortaya çıkarılan VAR (Video Yardımcı Hakem), işleri daha da karıştırdı. 2010 Dünya Kupası elemelerinde Fransa’nın, İrlanda karşısında Henry’nin elle attığı golle finallere gitmesi, o turnuvada İngiltere’nin Lampard’la Almanya’ya attığı golün sayılmaması, futbolda teknoloji ateşini gerçek anlamda yaktı.

Blatter ve Platini karşıydı

Dönemin FIFA Başkanı Sepp Blatter ve UEFA Başkanı Michel Platini, teknolojiye sıcak bakmıyordu. Platini, “Golde teknoloji kullanılacak, peki golden önceki pozisyonlarda yaşanan bir hatayı nasıl düzelteceğiz. Hiç kullanmayalım” demişti. 2010’da hakem projesi kapsamında Hollandalılar, VAR’ın ilk kıvılcımını attı ve milletin kanına girdi! 2012-13’te liglerinde ilk denemeyi de (2016’daki ilk resmi uygulamayı da) onlar yaptı. 2015’te FIFA Başkanı İnfantino’nun önderliğinde düğmeye basıldı. Resmi olarak VAR’ı ilk kullanan lig, 2017’de Avustralya Ligi’ydi; Avustralya’da şu an VAR-hakem konuşmaları canlı canlı ekrana yansıtılıyor.

Adeta bir baba adayı gibi...

Avrupa’da üst düzey lig olarak 2017-18’de Almanya Bundesliga ve İtalya Serie A’da kullanılmaya başlandı. İngiltere Premier Ligi’nde ilk başta sıcak bakılmadı, 1 yıl ertelemeyle 2018-19’da devreye girdi. Bizim Süper Lig’de de aynı dönemde uygulandı. Dönemin MHK Başkanı Yusuf Namoğlu, maliyetinin 1.5-2 milyon Euro olduğunu söyledi. Brezilya’da sistemin kurulumu 6.2 milyon Dolar olunca, ekonomik nedenlerden hemen kullanılmadı. Şu an ise önemli liglerin hepsi ‘VAR’lı ama memnun olanların sayısı az. ‘Gol mü, iptal mi?’ sürecinde gol bekleyen takımın futbolcuları sevinmeyi unuttu; adeta doğumhane kapısının önünde bekleyen bir baba adayı gibi hakeme bakıyorlar. Taraftarları hiç sormayın; hakemlere güvenleri iyice azaldı, VAR onları adeta ‘panik atak’ hastası ve şüpheci yaptı.

Para gibi asla çıkmayacak

Beşiktaş’ın hocası Sergen Yalçın, ‘VAR’ı kaldırın’ bile dedi. Ancak futbolun içine öyle bir işledi ki, şu an geldiği nokta, ‘Varlığı bir dert, yokluğu yara’; yani ‘para’ gibi hayatımızdan çıkma ihtimali yok. Muhtemelen en çok memnun olanlar sistemi kurup, büyük gelir elde edenler. Ayrıca VAR’ın faydalarının yanında özellikle hakemlerin kimyasını; varlığının getirdiği baskı ya da ‘Ne de olsa VAR görür’ psikolojisiyle bozduğu, özgüvenlerini düşürdüğü ve ‘VAR’a rağmen görmüyorsun?’ diyerek daha çok eleştirildikleri de gerçek.