Dünya futboluna Suudi Arabistan ayarı!

Dünya futbolunda artık Suudi Arabistan diye bir gerçek var. Tabii ki paranın saçıldığı transfer döneminde daha büyük reytingleri vardı fakat marka değeri olarak ilerisi için iddialı olduklarını gösterdiler. Futbolseverler elbette daha çok Cristiano Ronaldo, Neymar, Karim Benzema başta olmak üzere Suudi Arabistan'a transfer olan yıldızlarla ilgilendi, biz de Suudiler'in futbola neden yatırım yaptığını, orta ve uzun vadede dünya futboluna nasıl etki edebileceklerini öngörmeye çalıştık. İşte detaylar...

NEDEN YATIRIM YAPILDI?

Öncellikle 'Suudi Arabistan, futbolu devlet politikası yaptı' desek yanlış olmaz. 'Vizyon 2030' adı altında bir proje geliştirdiler. Amaç 2030'a kadar Suudi Arabistan'ın dünyadaki saygınlığını artırmak, başta zayıf insan hakları ve kısıtlayıcı-sert kadın haklarıyla birlikte gelen sicili değiştirmek ve ekonomik anlamda farklı dallar oluşturarak gelir çeşitliliğini yaratmak. Daha önce sporda Formula 1 ve golfe ciddi yatırımlar yapan Suudiler bu kez daha iddialı.... Dünyada en çok ilgilenilen spor dalı olan futbolla yeni bir marka yaratmayı ve Batı'ya daha yakın olmayı hedefliyorlar.

Futbol endüstrisi cezbetti

Suudiler'in tek derdi imaj da değil. Yeni ve daha modern bir imaj yaratırken aynı zamanda bir gelir kapısı da oluşturulması planlanlar arasında. Yıllar boyunca en büyük gücü petrol olan ülkenin kendi halkı çok yıpranmamış, iş çeşitliliği pek gelişmemişti. Ancak dünyadaki enerji sorunu Araplar'ı da harekete geçirdi. Petrolün sürdürülebilir ve yenilenebilir bir enerji kaynağı olmaması dolayısıyla futbol endüstrisinden pay alabilecekleri hesaba katıldı.

Hedefe ulaşana kadar devlet desteği

Kamu Yatırım Fonu (PIF) bu nedenle birçok yabancı menşeili büyük markalara yatırım yaparken futbolu da es geçmedi. Yıldız futbolcuları astronomik bonservisler ve maaşlarla kadrosuna katan Suudi kulüplerinde değirmenin suyunun da aslında bu PIF'ten geldiği ortaya çıktı. Öyle ki bu proje Çin ve Japonya gibi kısa süreli ya da istikrarsız olacak gibi de durmuyor. Suudi Arabistan hükümeti, gelirler ve kalite açısından dünyanın en iyi liglerinden biri olma hedefine ulaşana kadar lige finansal destek vermeyi taahhüt etti. Amaç İngiltere Premier Lig ve İspanya La Liga ile yarışmak... Yani hedef çok büyük.

'Kendi ticari değerimizi elde etmemiz önemli'

Ligin operasyon direktörü Carlo Nohra da daha önce yaptığı açıklamada bunu çok net bir şekilde dile getirmişti. Nohra, "Amacımıza ulaşana kadar destek alacağız. Ama kendi mali büyümemizden sorumlu olmamızı ve tamamen hükümet sermayesine dayanmamamızı sağlayabilmek için kendi ticari değerimizi elde etmemiz de önemli" demişti. Şimdi burada şunu sorabilirsiniz: 'Suudi Arabistan, futbol endüstrisinden payı nasıl alacak?'

İşte şimdi de bu sorunun cevabını ve dolaylı olarak Suudiler'in dev yatırımlarının dünya futboluna etkisini ele alalım.

DÜNYA FUTBOLUNA ETKİSİ NASIL OLABİLİR?

Neredeyse sadece bir transfer döneminde birçok yıldızı kadrosuna katan Suudiler'in bu yıldız avının sürdürülebilir olduğunu düşündüğümüzde Avrupa'da yani UEFA organizasyonları olan Şampiyonlar Ligi, Avrupa Ligi ve Konferans Ligi'nde üst düzey yıldız kalmaması ya da çok azalması kuvvetle muhtemel. Çünkü Avrupa kıtası dışına çıkan futbolcuların Avrupa arenasında boy gösterme şansları yok. Keza Lionel Messi örneği de önümüzde. Messi, Sergio Busquets ve Alaba gibi isimler de MLS tercih etti. Bu coğrafyalardaki süperstarlar da Avrupa'dan uzak kaldığı için farklı kıtalardan en iyi takımların katılacağı, kağıt üstünde şu anda 'FIFA Kulüpler Dünya Kupası' olarak düzenlenen turnuva daha geniş çaplı ve en üst düzey olacak şekilde daha etkili bir biçimde yeniden revize edilerek düzenlenebilir.

'Avrupa Süper Lig' büyük bir tehditti

Baktığımızda zaten FIFA ve UEFA gelirleri artırmak adına bir süredir büyük çaba sarf ediyor. Öyle ki dev kulüpler de Şampiyonlar Ligi gibi en prestijli turnuvanın gelir rakamlarından memnun değil. Hatta hatırlanacağı üzere; çok yakın zamanda Real Madrid, Barcelona ve Juventus başta olmak üzere UEFA'dan ayrılarak 'Avrupa Süper Lig' adında yine bir turnuva oluşturmayı ve bu doğrultuda daha büyük gelir kalemlerine sahip olmayı öngörmüştü. Ancak bu durum, ağır yaptırımlar tehditleriyle rafa kaldırılmıştı.

FIFA ve UEFA harekete geçti

Ancak dev takımların gelirlerden rahatsız olması FIFA ve UEFA'yı da harekete geçirdi. Gelirlerin artması için uğraşan iki dev kurum, gözle görülür değişimler yaptı. Örneğin FIFA, 2022 Dünya Kupası'nı Katar'da düzenledi. Bu turnuva ilk kez bir Ortadoğu coğrafyasında ve ilk kez bir kış ayında düzenlenmişti. Sebebi de getireceği astronomik gelirlerdi... Baktığımızda gelecek sezon Şampiyonlar Ligi formatının değişecek olması (İsviçre sistemiyle lig formatına dönülecek, daha fazla takım ve maç oynanacak) da buna bir örnek. Yani daha fazla para kazanılabilmesi, futbol endüstrinin büyümesi adına aslında her şey mümkün.

2034 Dünya Kupası'nı aldılar!

Son olarak 2034 Dünya Kupası da Suudi Arabistan'a verildi. Bu da işte başta söylediğimiz 'Vizyon 2030' projesine uygun. 2030'a kadar hedefler gerçekleştirilmeye çalışılacak ve sonrasında ilk Dünya Kupası'na ev sahipliği yapabilme şansına sahip olacaklar. Bu durumda ülkeye milyonlarca turist çekme ve para akışı sağlama gibi ciddi avantajlar getiriyor. Tabii ki 2034 için önümüzde 11 yıl var. Suudiler'in gelişimini, projelerinin istikrarını göreceğiz.