Testis travması nedir? Maç sırasında testis yaralanması

Kadın yumurtası normalde karın içinde bulunmaktadır. Vücudun karın içi sıcaklığı kadın yumurtası gelişimi için gerekli ortamı sağlar. Erkeklerde ise durum tam tersidir. Erkek yumurtası karın içerisinde değil vücudun dışında yerleşim göstermektedir. Aynı zamanda etrafını daha ince dokular çevrelemektedir. Testislerin etrafındaki deri yağ dokusu içermediği için cilt altını geçer geçmez testislere kolayca ulaşmak mümkün olmaktadır.

Testislerin bu anatomik lokalizasyonları fonksiyonlarını icra etmeleri için elzemdir. Testislerin kabaca 3 önemli fonksiyonu olduğunu biliyoruz;

Sperm üretimini başlatarak çocuk sahibi olmayı sağlamak.

Testosteron üretimini sağlayarak cinsel fonksiyonları başlatmak ve devamlılığını sağlamak.

Başta testosteron olmak üzere salgıladığı çeşitli hormon ve enzimler ile vücudun metabolik dengesini sağlamak ve korumak.

Testislerin anatomik olarak vücut dışında yerleşmiş olmaları, onları travmalara ve yaralanmalara karşı açık hale getirmektedir. Bu nedenle testis yaralanmaları erkeklerde çocukluk çağından itibaren erişkin döneme kadar oldukça sık görülen bir problemdir.

Çocukluk zamanlarında testislerine top çarpmayan erkek neredeyse yok gibidir. Arkadaşlarla boğuşma ve oyun sırasında bir darbe ya da tekmenin testislerle buluşması sırasındaki ağrıyı pek çok erkek çocuk yaşamıştır. Bisiklet sürme sırasında ya da bisikletten düştükten sonra da oldukça sık yaralanma görülmektedir.

Erişkin yaşamda ise çocukluk dönemi travmalarının yanı sıra daha ciddi ve önemli yaralanmalar meydana gelmektedir. Testis yaralanmaları erişkinlerde kabaca 6 başlık altında toplanmaktadır:

1- Künt testis yaralanmaları

Darbe, tekme, düşme, top çarpması gibi yaralanmalar sonrası görülen travmalar künt travmalardır. Futbol saha maçları, halı saha maçları ve plaj futbolu gibi sporlarda sıklıkla künt yaralanmalar olmaktadır.

2- Kesici-delici aletlerle olan testis yaralanmaları

Bıçak, kama, iğne, şiş gibi sivri ve kesici-delici özelliği olan aletlerle birlikte görülen yaralanmalardır. Ciddi ağrı ile birliktedirler.

3- Ateşli silah yaralanmaları

Tabanca, tüfek ya da diğer patlayıcı özellikte olan silahlarla birlikte görülen yaralanmalardır. Mermi kısmen ya da tamamen testis bütünlüğüne zarar vermiş olabilir. Mayın patlamaları sonucunda pek çok erkeğin testis yaralanması geçirdiği sık bilinen acı gerçektir.

4- Elektrik çarpmaları

Elektrik çarpmaları ve buna bağlı görülen testis yaralanmaları daha çok yanık tarzında yaralar ile karakterizedir. Önemli bir sağlık sorunu olup iyileşmeleri direkt olarak yaranın büyüklüğü ile koraledir.

5- Trafik kazaları

Yurdumuzda ve tüm dünyada testis yaralanmalarının önde gelen sebepleri arasındadır. Trafik kazaları sırasında künt ya da kesici-delici alet yaralanmaları tarzında görülen travmaların her ikisi de birlikte görülebilir.

6- Ameliyatlar

Özellikle azospermi olarak bilinen ve menide hiç sperm izlenmeyen hastalarda ameliyatla testisler açılmaktadır. Bu yöntem ile testislerin içlerinde sperm barındırıp barındırmadıkları araştırılmakta ve şayet sperm bulunacak olursa ya dondurulmakta ya da aynı seansta kadın yumurtasına enjekte edilerek tüp bebek uygulaması yapılmaktadır.

Futbol müsabakaları sırasında ise testis yaralanmaları oldukça sık görülmektedir. Sadece futbol değil aynı zamanda voleybol, basketbol ve hatta tenis sporları sırasında da görülmektedir. Bu yaralanmaların çoğu topun çarpması ile ilişkili iken bir kısmı da rakip oyuncu şahıs ile girilen pozisyon sonrası olmaktadır.

Testis yaralanması nelere yol açar?

Testis yaralanması testis fonksiyonlarını temelde 2 açıdan olumsuz etkiler:

Sperm üretimini durdurarak ya da azaltarak kişinin çocuk sahibi olmasını olumsuz etkileyebilir. İnfertilite olarak isimlendirilen bu durum önemli bir sağlık sorunudur. Testis travması erkek infertilitesinin sebepleri arasında yer almaktadır.

Testis bütünlüğünü bozarak cinsellik, üreme ve metabolizma için gerekli olan temel hormon testosteron üretimi azalabilir ya da ortadan kalkabilir.

Hangi durumlarda üroloji doktoruna başvurmalı?

• Şiddetli travma olması,

• Şiddetli ve geçmeyen ağrı,

• Kanama,

• Kesici ve delici aletler ile olan yaralanma,

Ateşli silah yaralanmaları durumunda vakit kaybetmeden bir üroloji uzmanı ile görüşmek uygun olacaktır.

Testis yaralanmaları nasıl tedavi edilir?

Testis yaralanmalarının tedavisi travmanın şekline göre değişmektedir. Ateşli silah yaralanmaları ya da kesici, delici alet yaralanmaları sonrasında çoğunlukla cerrahi bir gereksinim olabilir. Künt yaralanmalarda ve özellikle spor müsabakaları sonrasında testisleri çevreleyen kılıfta parçalanma meydana gelmesi durumunda ameliyat önemli bir seçenektir. Kılıfta parçalanma olmayan sadece şişlik, morarma ile seyreden durumlarda ise soğuk kompres, elevasyon ile askılı bandaj ve antibiyotik kullanımı yeterli olabilir.