Sperm kalitesinin artırılmasında likopen desteği

Evli çiftlerin yaklaşık %15’i, bir yıl geçmesine rağmen çocuk sahibi olamamanın endişesini taşımaktadır. Oysa yoğun bir tedavi arayışına girmeden önce bazı basit önlemlerin alınması bu sorunu çözebilir. Son yıllarda, sperm sağlığının bozulmasında önemli bir faktörün oksidatif stres olduğu ortaya çıktı. Burada çoğunlukla çevresel faktörler ve hatalı yaşam tarzı neticesi spermler serbest radikaller dediğimiz zararlı metabolitlere maruz kalır, sonunda da DNA yapısında ciddi hasar gelişir.

DNA hasarları ise erkek kaynaklı kısırlık nedenlerinin önemli bir bölümünü oluşturur. Bundan korunmanın başında düzenli antioksidan desteği alınması gelir. Yakın tarihli çalışmalar, antioksidan etkisiyle likopen maddesinin sperm kalitesini önemli derecede artırdığını göstermiştir. Likopen ise domatese kırmızı rengini veren bir pigmenttir. Ancak taze domatesteki likopenin emilimi az olduğu için daha çok püre ya da salça şeklinde alınması önerilir.

İngiltere’de Sheffield Üniversitesi’nde yapılan bir çalışmada likopen kullanan erkeklerin sperm hareketi ve morfolojisinde anlamlı düzelme olduğu bildirildi. Bu düzelme, likopenin antioksidan etkisiyle izah edilmekte. Ancak sperm fonksiyonlarındaki bozulma çok sayıda başka nedenden de kaynaklanmış olabilir.

Likopen kullanımına karar vermeden önce, spermlerin oksidatif strese maruz kalıp kalmadıklarının da gösterilmesi gerekir. Bunun en güvenilir göstergesi hasarlı DNA içeren sperm sayısındaki artıştır. DNA hasar oranı yüksek gelen erkeklerde antioksidan destek alınması hem gebelik şansını artırır hem de düşük riskini azaltır. Bu amaçla sigara ve elektromanyetik dalgalardan kaçınılması, kirli hava ve zararlı çevresel toksinlerden uzak durulması gibi yaşam tarzındaki düzenlemelerin yanı sıra, beslenme alışkanlığına da dikkat edilmesi gerekir. Bu anlamda günlük diyette domatese yer verilmesi ya da daha etkili olarak doğrudan likopen içeren destek ürünlerinin alınması önemli ölçüde oksidatif stresi baskılayıp sperm kalitesini düzelterek, sonuçta gebelik başarısını artırabilir. Ayrıca, likopenin prostat kanserine karşı koruyucu etkisi de bildirilmiştir.