Kawasaki sendromu nedir, belirtileri nelerdir, tedavisi nasıldır? Kawasaki hastalığının coronavirüs ile ilişkisi var mı?

İngiltere, İtalya, İspanya ve Fransa’daki 9 yaşın altındaki çocuklarda, yoğun bakım tedavisi gerektiren Kawasaki sendromu teşhis edildi. Fransa Sağlık Bakanı Olivier Veran, 15 çocukta ateş, sindirim şikayeti ve kalbin zayıflamasına yol açabilecek damar iltihabı gibi belirtiler görüldüğünü söyledi. İspanya’da ise hem Kovid-19 hem de Kawasaki sendromuna sahip 10 çocuk var. AEP’den virüs uzmanı Dr. Cristina Calvo, bazı çocukların yoğun bakıma alınmasına sebebiyet veren hastalığın, enfeksiyonla bağlantılı ortaya çıkabileceğini ancak tedavisinin olduğunu belirtti.

İngiltere’de de Kawasaki belirtileri gösteren 12 çocuktan bazılarının korona testi pozitif çıkmıştı. Sağlık Bakanı Matt Hancock, vaka artışının ‘çok kaygı verici’ olduğunu söyledi. Haberi gören vatandaşlar Kawasaki hastalığı ile ilgili araştırma yapmaya başladı. İşte merak edilenler...

Kawasaki sendromu nedir, belirtileri nelerdir, tedavisi nasıldır?

Kawasaki hastalığı özellikle beş yaş altı çocuklarda üç günden uzun süren ateş, döküntü, ağız içinde, dilde ve gözlerde kızarıklık ile kendisini gösteren bir çocuk hastalığıdır. İlk defa Japon pediatrist Dr. Tomisaku Kawasaki tarafından 1967 yılında tanımlanan bu hastalık, özellikle beş yaş altı çocuklarda tedavi edilmezse uzun süreli kalp komplikasyonlarına sebebiyet verebilen önemli bir rahatsızlıktır. Tedavi edildiğinde ise birçok çocukta herhangi bir kalıcı hasara neden olmaz.

Kawasaki sendromu olarak da bilinen Kawasaki hastalığında, hastanın vücudundaki orta büyüklükteki damarlarda enflamasyon gelişir. Bu duruma tıpta vaskülit denir. Enflamasyon en çok kalbe kan taşıyan koroner arter damarlarda gözlenir.

Kawasaki hastalığı neden olur?

Kawasaki hastalığının nedeni tam olarak bilinmez. Ailesel yatkınlığın yanı sıra virüsler ve maruz kalınan kimyasallar gibi çevresel faktörlerin hastalığın ortaya çıkmasında rol oynadığı düşünülür. Özellikle Japonya gibi Uzak Doğu ülkelerinde daha sık gözlenir. Avrupa ve diğer bölgelerde ise gözlenme sıklığı yaklaşık 5-20/100000’dir. Erkek çocuklarda, kız çocuklarından daha sık gözlenir. Son yıllardaki verilere göre, Kawasaki hastalığının kış ve ilkbahar başlangıcında daha sık ortaya çıktığı belirtilmiştir.

Kawasaki hastalığı belirtileri nelerdir?

Kawasaki hastalığı hakkında bilinmesi gereken en önemli şeylerden biri, hızlı bir şekilde ortaya çıkması ve semptomların üç aşama halinde belirmesidir. Hastalık, semptomların başlamasından 10 gün ila 2 hafta kadar kısa sürede kalp rahatsızlığına neden olabilir. Hastalığın her aşamasında farklı semptomlar ortaya çıkabilir, bu nedenle belirtileri hastalığın aşamasına göre incelemek daha faydalı olacaktır.

Kawasaki hastalığının birinci dönem belirtileri şu şekilde sıralanabilir;

Üç günden uzun süren ve ilaç tedavisine fazla yanıt vermeyen yüksek ateş (39 derece üzerinde),

Akıntı olmadan gözlerde ortaya çıkan kızarıklık,

Göğüsten bacağa kadar yayılan deride, kasıklarda ve genital bölgede kızarıklık,

El ve ayaklarda şişlik ve kızarıklık,

Özellikle boyunda büyümüş lenf bezleri,

Tahriş olmuş boğaz, ağız ve dudaklar,

Şişik ve parlak kırmızı dil (çilek görüntüsünde).

Çocuğunuzda üç günden uzun süren ateş gözlemlediyseniz vakit kaybetmeden en yakın sağlık kuruluşuna danışın.

Kawasaki hastalığının ikinci dönem belirtileri şu şekilde sıralanabilir;

Eklem ağrısı,

İshal,

Kusma,

Karın ağrısı,

El ve ayak derisinin soyulması.

Kawasaki hastalığının üçüncü döneminde henüz komplikasyon gelişmemişse belirtiler yavaş yavaş kaybolmaya başlar. Fakat çocukların enerji seviyelerinin eski haline gelmesi uzun sürebilir.

Kawasaki hastalığı tanısı nasıl yapılır?

Kawasaki hastalığının teşhisi için tek bir test yoktur. Tanı, belirtilerin benzediği diğer olası hastalıkların elenmesi ile konulur. Kawasaki hastalığına benzer belirtiler gösteren diğer hastalıklar şunlardır;

Streptokokların yol açtığı enfeksiyonlar,

Çocuk romatoid artriti,

Stevens-Johnson sendromu ve mukoza zarlarında bozukluk,

Toksik şok sendromu,

Kızamık,

Rocky Mountain benekli ateş gibi kene kaynaklı bazı hastalıklar.

Doktor, klinik muayeneye ek olarak kesin tanı için birtakım testler isteyebilir. Bu testler şu şekilde sıralanabilir;

İdrar tahlili

Kan tahlili: Diğer hastalıkları elemenin yanı sıra hekiminiz enflamasyon sonrasında artan beyaz kan hücrelerinin sayısını ve Kawasaki'de ortaya çıkabilen anemiyi belirlemek isteyebilir. B tipi natriüretik peptid denen (BNP) bir madde kalp stres altında olunca salınır ve bu maddenin kanda varlığı Kawasaki hastalığının göstergesi olabilir.

Elektrokardiyogram: Bu testte cilde bağlanan elektrotlar yardımıyla çocuğun kalp atışı ölçülür. Kawasaki hastalığında kalp ritmine dair komplikasyonlar gözlenebilir.

Ekokardiyogram: Bu testte ultrason görüntüleri kalbin nasıl çalıştığını ve varsa koroner arter anormalilerini belirler.

Kawasaki hastalığının komplikasyonları nelerdir?

Kawasaki hastalığı çocuklarda edinilmiş kalp hastalığının önde gelen bir nedenidir. Ancak etkili tedavi ile çocukların yalnızca küçük bir yüzdesinde kalıcı hasar bırakır. Kalp komplikasyonları şunları içerir;

Kalbe kan sağlayan koroner arter damarlarının iltihabı (vaskülit),

Kalp kası iltihabı (miyokardit),

Kalp kapağı sorunları.

Bu komplikasyonların herhangi biri çocuğun kalbine zarar verebilir. Koroner arterlerin iltihaplanması arter duvarının zayıflamasına ve şişmesine (anevrizma) neden olabilir. Anevrizmalar, kalp krizine yol açabilecek veya hayati tehlike arz eden iç kanamalara neden olabilecek kan pıhtılaşması riskini artırır. Koroner arter problemleri gelişen çocukların çok küçük bir yüzdesi için Kawasaki hastalığı tedaviye rağmen ölümcül olabilir.

Kawasaki hastalığı tedavisi nasıl yapılır?

Kawasaki hastalığının komplikasyon riskini azaltmak için çocuk doktorunuz, belirti ve semptomların ortaya çıkmasından hemen sonra tedaviye başlamak isteyebilir. İlk tedavinin amacı ateş ve enflamasyonu azaltmak ve kalp hasarını önlemektir.

Bu hedeflere ulaşmak için doktor şu ilaçları reçete edebilir;

Gama globülini: Bağışıklık proteini olan gama globülin damardan verildiğinde koroner arter problemleri riskini azaltabilir.

Aspirin: Yüksek dozda aspirin enflamasyon tedavisinde etkilidir. Aspirin ayrıca, ağrıyı ve eklem iltihabını ve ateşi azaltır. Kawasaki tedavisi, çocuklarda aspirin kullanımına karşı kural için bir istisnadır. Çocuklarda aspirin tedavisi doktor gözetiminde gerçekleştirilir.

Ciddi komplikasyon riski nedeniyle, Kawasaki hastalığına yönelik ilk tedavi genellikle bir hastanede verilir. İlk tedavinin ardından ateş düştükten sonra, çocuk bir koroner arter anevrizması geliştirmişse en az altı hafta, düşük doz aspirin kullanması gerekir. Aspirin pıhtılaşmayı önlemeye yardımcı olur. Ancak, çocuk tedavi sırasında grip veya su çiçeği geliştirirse, aspirin almayı bırakması gerekir. Çünkü aspirin kullanımı, viral bir enfeksiyondan sonra çocukların ve ergenlerin kanını, karaciğerini ve beynini etkileyebilecek nadir ancak potansiyel olarak hayati tehlike oluşturan bir durum olan Reye sendromuyla ilişkilendirilmiştir.

Tedavi edilmeyen Kawasaki hastalığı ortalama 12 gün sürer, ancak kalp komplikasyonları daha sonra ortaya çıkabilir ve daha uzun sürebilir. Çocukta kalp problemleri varsa, doktor kalp sağlığını düzenli aralıklarla, genellikle hastalığın başlamasından altı ila sekiz hafta sonra ve altı ay sonra tekrar izlemek için takip testleri önerebilir. Devam eden kalp sorunları için doktor, çocuğu pediatrik kardiyologa sevk edebilir. Bazı durumlarda, koroner arter anevrizması geliştiren çocuklarda aşağıdaki tedavilerin uygulanması gerekebilir;

Antikoagülan ilaçlar: aspirin, klopidogrel, varfarin ve heparin gibi ilaçlar pıhtıların oluşmasını önlemeye yardımcı olur.

Koroner arter anjiyoplastisi: Bu prosedür, daralmış arterleri açar.

Stent yerleştirme: Bu prosedürde tıkanan damarların açılması ve başka bir tıkanma oluşmasını engellemek amacıyla damar içerisine stent denen bir cihaz yerleştirilir. Stent, anjiyoplasti yöntemiyle yerleştirilebilir.

Koroner arter baypas grefti: Bu operasyonda, bacak, göğüs veya koldan alınacak bir damar ile tıkanmış ya da tıkanmak üzere olan hastalıklı koroner arter etrafından kanın yeniden yönlendirecek alternatif bir yol yapılır.

Kawasaki hastalığının tedavisinin ardından nelere dikkat edilmesi gerekir?

Kawasaki hastalığı geçiren çocuk gama globülin tedavisi görmüşse, su çiçeği veya kızamık aşısı için en az 11 ay beklemek gerekir. Çünkü gamma globülin, bu aşıların bağışıklık yanıtını etkiler.