Histoloji nedir, çalışma alanları nelerdir? Doku analizi nasıl incelenir? Histolojide kullanılan yöntemler nelerdir?

Günümüzde histoloji, hücrelerin ve ya dokuların mikroskobik yapısının bilimsel çalışması şeklinde tanımlanmaktadır. Tıp fakültelerinde de ders olarak okutulmakta olan histoloji diğer bilim dalları aslında başlı başına ayrı bir bilim dalı olmaktadır. Hala günümüzde farklı araştırmalara konu olmuş histoloji biyoloji biliminin bir alt dalı arasındadır.

Histoloji nedir?

Histoloji, hayvan ve ya canlıların dokularını incelemekte olan biyolojinin bir dalıdır. Günümüzde doku bilimi şeklinde de bilinmektedir. Vücut içindeki dokulardan meydana gelen organ ve çeşitli dokuları birbirleri ile ilişikleri histoloji dalı incelemektedir.

Doku ve ya sütun anlamına gelmekte olan Yunanca “histos” ve de “çalışma” anlamına gelmekte olan “logia” kelimelerinin birleşiminden oluşmaktadır. Histoloji kelimesi günümüzde ilk olarak Alman bir anatomist ve de bir fizyolog olan Karl Meyer tarafından yazılmış olan 1819 kitabında ortaya çıkmıştır. Histoloji geçmiş yıllardan bugüne kadar gelmiş olan ve oldukça değerli olan bir bilim dalıdır. Buna ek olarak da histolojinin kökleri İtalyan bir hekim olan Marcello Malpighi aracılığı ile gerçekleştirilmiş olan biyolojik yapının 17. yüzyıldaki mikroskobik incelemelerine kadar da uzanmaktadır.

Doku analizi nasıl incelenir?

Genel olarak histolojik doku analizi yaparken hayvansal kaynaklı bir gıda maddesi olan sık sık tüketilen et ve et ürünleri üzerine uygulanmaktadır. Bu ürünlerden mikronluk kesitler alınır preparat haline getirilmiş olan etler mikroskop altında incelenir ve içerdiği dokular tanımlanır. Et ve et ürünlerine uygulanmakta olan tağşişin belirlenmesinde de bu yöntem sık kullanılan önemli analizlerden birisidir.

Türk Gıda Kodeksi’nin Et ve Et Ürünleri Tebliği’ne göre et ve et ürünlerinde yağ ve çizgili kas dışında, başka bir hayvan aksamlarının ilave edilmesi kesin olarak yasaklamaktadır. Genelde masum gibi görünmekte olan hayvan aksamlarının bazı et ürünlerine karıştırılması, ürünlerde en fazla yapılan hile olmaktadır.

Tek başına tüketilen sakatatlar et ürünleri içerisinde farklı işlemler görmeleri nedeni ile mikrobiyolojik ve ya paratizolojik olan bazı riskler taşımaktadır. Sonuç olarak histolojik doku analizleri, genel manada kesim hayvanlarına ait olana fakat kullanılmasına müsaade edilmeyen organ ve ya doku parçalarının eklenip eklenmediğini tespiti amacı ile yapılmaktadır. Bu nedenden dolayı da histoloji dalı günümüzde pek çok sayıda sektörde oldukça önemli bir yer almaktadır.

Doku türleri nelerdir?

Günümüzde iki adet geniş doku türü yer almaktadır. Bunlar; hayvan dokusu ve bitki dokusu olmaktadır. Bitki histolojisinde genel olarak karışıklığı önlemek amacı ile bitki anatomisi denilmektedir. Bitki dokularının ana türleri ise aşağıdaki gibidir. Bunlar ;

Zemin dokusu

Vasküler doku

Meristematik doku ve de

Dermal doku şeklinde yer almaktadır.

İnsanlarda ve ya diğer hayvanlarda, bütün dokular aşağıdaki dört gruptan birisine ait olarak sınıflandırılabilir. Bunlar;

Kas dokusu

Sinir dokusu

Epitel dokusu ve de

Bağ dokusu şeklinde yer almaktadır.

Yukarıda yer almakta olan ana tiplerin alt kategorileri ise epitel, endotel, mezenkim, mezotel, germ hücreleri ve de kök hücreleri içermektedir. Histoloji buna ek olarak mikroorganizmalar, mantarlar ve de alglerdeki yapıları incelemek adına da kullanılabilir.

Histoloji çalışma alanları nelerdir?

Histoloji günümüzde bitki, insan ve ya hayvan dokularını incelemek üzere görevli olan çok değerli bir bilim dalıdır. Histoloji genel olarak tıp, arkeoloji, veterinerlik, fen bilimleri, adli tıp gibi çeşitli alanlarda da kullanılmaktadır. Ayrıca histoloji, adli tıp alanında da nedeni çözülemeyen bazı ölümlerin araştırılması aşamasında da devreye girmektedir. Ayrıca tıp ve veterinerlik alanlarında yapılan dokusal incelemelerin yanında otopsi yapılması ve ya pek çok kadavradan örnekler alınıp uygun şartlar altında saklanıp bu dokular üstünde çalışılması da sağlanmaktadır. Günümüzde biyoloji bilim dalı olan histoloji ders olarak tıp ile veterinerlik fakültelerinde eğitim verilmektedir.

Histolojide kullanılan yöntemler nelerdir?

Histoloji çalışmalarında anatomi ve ya fizyoloji bilgilerine dayanarak hazırlanmakta olan doku kesitleri incelenmektedir. Işık ya da elektron mikroskopu teknikleri genel olarak ayrı ayrı uygulanmaktadır.

Tüm dünyada ve ya ülkemizde histoloji de hali hazırda kullanılmakta olan pek çok sayıda yöntemler vardır. Bunlar aşağıdaki gibidir.

Preparasyon Yöntemleri

Sitolojik Yöntemler ve de

Kesitsel Yöntemler şeklindedir.

Ayrıca histolojide bunlara ek olarak bulunan yöntemler ise floresans immünolojik yöntemler, mikroinkrinasyon, otoradyografi ve de mikroradyografik yöntemler de yer almaktadır.