KOAH nedir, belirtileri nelerdir? KOAH hastalığı kimlerde görülür?

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, dün akşam Türkiye'deki corona virüs salgını hakkında açıklama yaptı ve yeni vaka sayısına ilişkin bilgiler verdi. Koca, 7 vatandaşımızın daha hayatını kaybettiği hayatını kaybeden hastalarımızdan birinin KOAH hastası olduğunu açıkladı. Fahrettin Koca, Twitter'dan yaptığı açıklamada, "Kaç kişi? 195 ülkede her gün bu soruluyor. Kayıplar versek de Türkiye için geç değil. Tedbir, artışın önünü kesebilir. Son 24 saatte toplam 3 bin 952 test yapıldı. 343 yeni tanı var. 7 hastamızı kaybettik. Biri KOAH hastasıydı. Altısı ileri yaştaydı. Aldığımız tedbir kadar güçlüyüz." ifadelerini kullandı.

KOAH nedir?

İlerleyici ve tam olarak geri dönüşümlü olmayan, buna karşılık önlenebilir ve tedavi edilebilir bir akciğer hastalığıdır. KOAH havayollarını daraltır, solunumu güçleştirir. Genellikle kronik bronşit ( fazla miktarda mukusun oluştuğu sürekli öksürük durumudur) ve amfizem ( Kana oksijen taşınmasını sağlayan hava keseciklerinde harabiyete neden olan bir hastalık )zemininde gelişen KOAH’da hastalar, öksürük ve balgamdan kısa mesafeli yürüyüşde bile oluşan nefes darlığına kadar değişik semptomlara sahiptirler.3 tip KOAH vardır.Bunlar;

HAFİF KOAH

Öksürük ve balgam vardır. Ağır bir iş yapıldığında veya hızlı yürüdüğünüzde nefes biraz sıkışabilir.

ORTA ŞİDDETTE KOAH

Öksürük, balgam ve nefes darlığının şiddeti biraz daha artmıştır. Ağır bir iş yaparken veya günlük işleri yaparken zorlanılır. Bir soğuk algınlığı veya akciğer enfeksiyonu geçirildiğinde iyileşme birkaç haftayı bulur.

AĞIR VEYA ÇOK AĞIR KOAH

Sürekli nefes darlığı vardır. Öksürük ve balgam sıktır. Enfeksiyondan geç iyileşme olur. Evde günlük işler yapılamaz hale gelir. Merdivenler çıkılamaz veya oda içinde dahi yürünemez hale gelir. Hastalar çok çabuk yorulur.

KOAH'ın belirtileri nelerdir?

KOAH’da en sık görülen yakınmalar nefes darlığı, öksürük ve balgam çıkarmadır. Bu belirtiler, uzun zamandır devam eder ve genellikle zamanla kötüleşir.

Kronik öksürük genellikle ilk belirtidir. İki yıldan uzun bir sürede, yılda üç aydan fazla süren ve balgam üretiminin eşlik ettiği duruma “KRONİK BRONŞİT” denir.

Nefes darlığı sıklıkla: "zor nefes alıyorum", "nefesim kesiliyor" veya "yeterince hava alamıyorum" şeklinde ifade edilir. Tipik olarak nefes darlığı, uzun süreli güç harcama, iş yapma durumlarında daha belirgin hale gelir ve zamanla kötüleşir. İleri vakalarda dinlenme sırasında veya sürekli nefes darlığı gözlenebilir. Bu durum, KOAH hastalarının endişe duyduğu ve hayat kalitesini düşüren en başlıca belirtidir. Ağır KOAH hastaları dudaklarını büzerek veya kollarını bir yere dayayarak nefes alır.

Sigara içen kişiler öksürük ve balgamı kanıksarlar ve bu nedenle doktora başvurmazlar. Balgam, toplumsal ve kültürel koşullara göre yutulup tükürülebilir. Nefes darlığı nedeniyle fizik aktivitede azalma ortaya çıkar. Eforda nefes darlığı çeken kişi, yol yürümek istemez, günlük işlerini azaltır, markete gitmeye çekinir ve zamanla evden çıkmamayı tercih eder hale gelir. Bu şekilde giderek artan fiziksel aktivite azalması, hastanın yaşam kalitesini bozarak hastalığın ilerlemesine neden olur, sakatlık ve ölüme yol açar. Yirmi yıl boyunca izlenen KOAH’lı olgularda haftada iki saat ve daha fazla yürüyüş yapan hastalarda hem KOAH nedeniyle hastaneye başvurularda hem de bu hastalık nedeniyle ortaya çıkan ölüm oranlarında %30‐40 azalma saptanmıştır. Bu nedenle, hem bu hastalığın önlenmesi hem de ilerlemesinin engellenmesinde ‘fiziksel aktivitenin arttırılması gerekmektedir.

KOAH hastalarında göğüs sıkışması, hırıltı olabilir. İleri düzey KOAH, akciğer damarlarında basınç artmasına neden olabilir. Basınç artışı kalbin sağ karıncığına baskı yapar ve kalbi etkiler. Bu ve benzeri şikayeti olan kişilerin bir Göğüs Hastalıkları Uzmanına başvurmaları önerilir.

KOAH’nin yaygınlığı nedir?

WHO, tüm dünyada KOAH’nin en önemli dördüncü ölüm nedeni olduğunu tahmin etmektedir (koroner arter hastalığı, serebrovasküler hastalık, akut solunum yolu enfeksiyonundan sonra ve HIV/AIDS ile dördüncülüğü paylaşmaktadır). WHO’nun tahminlerine göre 2000 yılında KOAH nedeniyle dünyada 2.74 milyon kişi ölmüştür. Türkiye’de ise 5 milyon civarında KOAH’lı hasta bulunduğu ve her yıl bu hastalıktan 26 bin kişinin öldüğü tahmin edilmektedir.

KOAH tedavisi var mı?

KOAH tedavisinin iki ana amacı vardır. Birincisi hastalığın bulgularını düzeltmek ya da azaltmak, ikincisi ise hastalığın ilerlemesini yavaşlatmaktır. Günümüzde KOAH’ı ortadan kaldıracak, tamamen düzeltecek bir tedavi seçeneği yoktur. Ancak sigaradan uzak durmak bu hastalığı çok büyük ölçüde önler.

'En sık ölüme yol açan 4’üncü hastalık'

‘Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı’ isminin baş harflerinden oluşan kısaltılmış bir hastalık ismi olan KOAH uzmanlara göre dünyada en sık ölüme yol açan 4’üncü hastalıktır.

KOAH için en önemli risk faktörü sigara içimidir. Pipo, puro ve birçok ülkede yaygın olan tütün tüketiminin diğer yolları da risk faktörüdür. Sigaraya pasif maruziyet de solunumsal semptomlara ve KOAH gelişimine katkıda bulunur. KOAH’nin diğer kanıtlanmış nedenleri; iş yeri ortamındaki tozlar ve kimyasal maddeler (buhar, iritan maddeler, dumanlar) ve iyi havalanmayan evlerde yemek pişirme ve ısınma amacıyla kullanılan organik yakıtların (odun, tezek vb) yol açtığı iç ortam hava kirliliğidir.