Rusya – Ukrayna Krizi ve Türkiye GP'si İhtimali

Savaş ve pandemi kimsenin arzuladığı bir durum değildir. Maalesef son dönemde onca bin yıllık insan yaşamında nasıl bu döneme denk geldik dedirten türden olayları yaşadık. Hatta yaşamaya devam edeceğiz gibi de bir görüntü var.

Marx’ın dediği gibi mevcut sistem devamlı sorun üretmekle kalmıyor, üretilen sorunların sıklığı da devamlı artıyor. Bunu bir siyasi görüşe katılma anlamında ifade etmiyorum. Sadece bir tespitin doğruluğunu belirtmek istedim.

Ekonomik ve siyasi kriz dönemlerinde, sadece politikacılar ve o ülkelerin vatandaşları bu durumdan etkilenmiyor. Spor da dahil olmak üzere tüm uluslararası sistem bunun ceremesini çekiyor (Elbette ülke vatandaşlarının sorunları daha önemli). Sportif açıdan baktığımızda Ukrayna – Rusya krizinde de tüm spor dalları, sporcular ve diğer paydaşları bu durumdan olumsuz etkilendi.

Rusya’daki pek çok uluslararası spor organizasyonu gibi 2022 sezonundaki Rusya GP’si de kesin olarak iptal edildi. Bundan sonra Formula 1 açısından iki konu konuşulacaktır: İlk konu, iptal edilen Rusya GP’sinin yerini hangi ülke alacak? İkincisiyse Formula 1 tekrar Rusya’ya döner mi, dönerse kaç sene sonra döner konusu.

Türkiye GP’sinin Şansı ve Olasılıklar

İlk konu özelinde, yani Rusya GP’sinin yerini almak konusunda, her kriz dönemi gibi Türkiye ihtimali de konuşulmaya başlandı. Bu haberler güzel olmakla birlikte işimiz 2020 sezonundaki kadar kolay olmayabilir.

İşimizin kolay olmamasının nedenlerinden biri duygusal (maddi). Kısaca açmam gerekirse, takımların en önemli gelir kaynaklarından biri yarış başına kazandıkları gelirler. Yarış başına elde ettikleri, yayın gelirleri, podyumlar ve/veya puan başına gelir kalemleri takımların hayatta kalmasında önemli bir rol oynuyor. 2020 sezonunda Zak Brown bu konuyu, “Hayatta kalmamız için 16 yarış şart.” diyerek açıklamıştı. McLaren için o dönemde başabaş noktası (gelirle giderin eşitlendiği nokta) 16 yarıştı. Mesela Toto başabaş noktasını 12 yarış olarak açıklamıştı. Görüldüğü üzere başabaş noktası sponsor gelirlerine (ve diğer gelir kalemlerine, ayrıca gider kalemlerine) bağlı olarak değişiyor. Ama şurası kesin: Her takımın yarışmaya ihtiyacı var.

2020 sezonunda ülkelerin çoğu pandemi nedeniyle seyahat izni vermediği için FIA oldukça çaresizdi. Seyahate izin veren bazı ülkelerde iki yarış birden düzenleyerek ve İstanbul Park gibi unuttukları pistlere dönerek sorunu kısmen aştılar. Pek çok takımın ulaşmak istediği 16 yarış sayısına böylece ulaşıldı. 2021’de de benzer nedenlerle ülkemizde yarış düzenlendi.

Ama 2022 sezonu farklı. Artık hem bütün ülkelere seyahat etmek daha rahat hem de 16 yarış bariyeri çoktan aşıldı. Şu anda takvimde 22 yarış mevcut ve bu sayı takımlara yeterli geliri sağlayacak durumda. Bu nedenle Formula 1 yönetiminin eli 2020’deki kadar sıkışık değil. Zaten pazarlıklar konusundaki rahat tavırları da bunun delili.

Ayrıca takvim dışında kalmış önemli ülkelerin de takvime dönmek için fırsat kollaması da işimizi zorlaştıracak etkenlerden. Portekiz (Portimao pisti) ve Almanya (Hockenheim ve Nürburgring pistleri) yarış düzenlemek için kulis çalışmalarına başladı. Durumu özetlersek; Formula 1’in Almanya’ya dönmesi için bazı şeylerin değişmesi lazım. Geçmiş dönemlerde Hockenheimring’in ve Nürburgring’in pist yönetimleri yarış düzenlemek için eyalet yönetimlerinden maddi destek istemişlerdi. Bu desteği bulamadıkları için de yarışlara talip olmamışlardı. Çünkü sadece yarıştan elde edilen gelir, katılım payını ve diğer yarış düzenleme giderlerini karşılamıyordu. Eğer bu sene eyalet yönetimleri destek olurlarsa iş değişebilir.

Portimao pisti daha önemli bir rakip gibi görünüyor. Pist yönetimi, Formula 1 yönetimiyle görüşmeleri doğruladı. Ayrıca hükümet desteği de mevcut. Dolayısıyla eğlenceli bir pist olan Portimao’nun varlığı ülkemiz için bir tehdit unsuru diyebiliriz.

Ülkemize gelecek olursak, ülkemiz de yarış düzenlemek için istekli. Bizdeki sorun da kısmen Almanya ile benzer gibi görünüyor: finansman. Yüksek katılım payını ve yarış düzenlemek için gerekli maliyetleri tek başına organizatör firmanın üstlenmesi çok mümkün değil. Bu durumda hem siyasi destek hem de maddi destek önemli. Ayrıca Formula 1 yönetiminin de biraz adım atarak makul bir katılım payı talep etmesi yardımcı olacaktır. Bazı yabancı haber kaynakları FIA’ya bir katılım payı teklifi yapıldığını, teklif edilen bedelin Rusya’dan düşük olmadığını açıkladı.

Kişisel görüşüm, Türkiye’yi Formula 1 yönetiminin de isteyeceği yönünde. Öncelikle yarışın iptal edildiği Rusya’ya çok yakınız. Dolayısıyla takımlar o dönemdeki lojistik yollarını ve planlarını çok değiştirmeden yarışa katılabilirler. Hatta Domenicali Türkiye’nin Rusya’dan daha uygun bir lojistik merkez olduğunu düşünüyor. Bir sonraki hafta Singapur GP’sinin yapılacak olması, lojistik anlamda uygunluğumuzu pekiştiriyor. İkinci avantajımız pistin pilotlar tarafından çok seviliyor olması. Tüm viraj tiplerini içeren yapısı, geçiş yapmaya müsait düzlüğü, kot farkından kaynaklanan eğimleri ve kendisine has sekizinci virajı ilk günden itibaren pilotların sevgisini ve taktirini kazandı. Son kozumuzsa seyirci ilgisi. 2021 sezonundaki 190.000 kişilik katılım herkesin yüzünü güldürdü. Pilotlar, takımlar ve organizatörler seyirciyle ilgili övgü dolu konuşmalar yaptı.

Tüm bu parametreler birleştiğinde 2022 sezonunda, ülkemizde bir yarış düzenlenme olasılığını çok da azımsamıyorum.

Rus Sponsorların ve Rus Pilotların Durumu

Rus yönetimine yakın olduğu bilinen Uralkali firması, Formula 1’de istenmeyen sponsor ilan edildi. Haas’ın arabasının üzerinden sponsorun adı ve Rus bayrağını temsil eden renkler silindi. Haas’ın kısa vadede maddi sıkıntı yaşaması beklenmiyor. Takımın sahibi Gene Haas’ın serveti takımı Formula 1’de tutmaya yetecektir. Kendisi de zaten maddi konularda takımı destekleyeceğini açıkladı. Mutlaka yeni sponsor arayışları da vardır.

Rus sporcular içinse durum “biraz” daha iyi. Tenis ve FIA yönetimleri Rus sporcuların tarafsız bayrak altında mücadele edebileceklerini açıkladı. Bu durumda Haas pilotu Nikita Mazepin takımında yarışmaya devam edebilir. En azından yasal bir engel kalmadı. Ama hem babasının Rus yönetimine yakın olması nedeniyle hem de arkasında sponsor olmadan takımda kalabilir mi, orası ayrı bir konu. Genç yıldız Oscar Piastri’nin ve yine Rus pilot Robert Schwatzman’ın adı konuşulmaya başlandı bile. Schwatzman da Rus olmasına rağmen yeteneğiyle ön plana çıkan bir pilot.

Görünüşe göre bu sezon da son iki sezon gibi çalkantılı geçecek.