Formula 1 – Imola GP'sine Hazırlık

Bu hafta sonu Formula 1’de Imola GP’si yapılacak. Yıllarca takvim dışında kaldıktan sonra pandemiyle takvime dönen yarış, pek çok acı hatırayı da içinde barındırıyor. 1994 sezonunda Ratzenberger’in ve Senna’nın bu pistteki ölümü hala dün gibi akıllarda.

Tüm bu karmaşık duygular içerisinde hafta sonuna kısaca hazırlanalım.

Pistin karakteristiği

4.909 metrelik pist, yarış için kısa sayılabilecek pistlerden. Kısa pistlerde tur bindirmeler yarışa çok etki ettiği için pek sevmem. Imola’ya da bu nedenle mesafeli yaklaşıyorum. Eski nesil bir pist olması biraz sempatimi artıracak gibi oluyor. Sonra aklıma Senna gelince yine bozuluyorum.

Eski nesil pistlerde, pist sınırlarını çim ve çakıl alanlar belirliyor. Bu nedenle pilotların kaçış alanları yok denecek kadar az. Hata yapan pilotlar çime temas edince spin atarak veya çakıllara saplanarak cezalandırılıyor. Arap yarımadasındaki çoğu pistlerde olduğu gibi beton kaçış alanları lüksü yok. Eski nesil pistlere o anlamda daha sempatiyle yaklaşıyorum.

Bu kısa pistin kâğıt üzerinde 19 virajı var. Ama tam gaz geçilen, düzlüğü anımsatan virajları çıkarırsak 14 virajın varlığından söz edebiliriz. Yavaş, orta hızlı ve hızlı virajların sayısal dağılımı dengeli.

Ancak lastikleri zorlayıcı sol viraj sayısı daha fazla. Bu virajlarda arabanın ağırlık merkezi sağa kayacağı için sağ ön lastiği hayatta tutmak bir mesele olabilir.

Viraj yapısı bakımından 2-3 ve 5-6 numaralı virajlar çok benzer. Bu virajlar ani yön değişimi gerektiriyor. Orta hızlı/yüksek hızlı yön değişimlerinde sadece yüksek yere basma kuvveti yetmez. Aynı zamanda dinamik denge de (ağırlık dağılımı) çok iyi olmalı.

7, 12, 14-15 numaralı virajlar, iyi mekanik yol tutuş isteyen orta hızlı/yavaş virajlar. Lastikleri iyi ısıtmak ve süspansiyon sertlikleri bu virajlarda çok önemli. Özellikle 14-15 numaralı virajlardan oluşan şikan hem iyi mekanik yol tutuş hem de iyi yük dağılımı istiyor. Burada yapılan bir hata aracın duvara çarpmasına neden olur.

17 ve 18 numaralı orta hızlı virajlardan taşınacak hız önemli. Çünkü bu virajlardan sonra pistin tek uzun düzlüğü var. Bu virajlarda süspansiyon geometrisi ve yere basma kuvveti önemli. Start düzlüğü, 1.200 metreyle sezonun en uzun düzlüklerinden. Bu noktada yüksek yere basma kuvveti ayarı arabaların son hızlarının düşmesine neden olarak tur derecelerine zarar verecektir. Ayrıca düzlükte rakiplerine kolay yem olmalarına neden olacaktır.

Pit yolu oldukça uzun olduğu için kaybedilen süre, lastiklerin ağırlaşması nedeniyle 32-33 saniye sürebilir. Bu nedenle takımlar, lastik kullanımını azaltan ayarları tercih edeceklerdir. Lastik kullanımı nedeniyle rakiplerden fazla yapılacak bir pitin maliyeti çok büyük.

Bu pistte sıralamalarda en iyi dereceyi yapmak çoğunlukla bir kazanç sağlamıyor. Çünkü start çizgisiyle ikinci viraj arasındaki mesafe 605 metre civarında. Bu uzun mesafe dikkate alındığında yarışa üçüncü sıradan başlayan pilot pole alan pilotun hava koridoruyla daha avantajlı olabilir. Tabii uzun start mesafesi bir tehlikeyi de beraberinde getiriyor. Pek çok pilot rakibinin hava koridorundan faydalanarak ilk virajda geçişi denerse kaos görebiliriz.

Geçtiğimiz yarışların aksine tek DRS bölgesi var, start-finiş düzlüğünde. Belki 15-17 numaralı virajların arasının da ikinci DRS bölgesi yapılması iyi olurdu. Bu bölge kısa olduğu için geçiş olmazdı ama arkadaki arabanın yaklaşması için fırsat bölgesi olurdu.

Ayarlar

İmola, araçlar için kırıcı olmasıyla ünlü. Turda hızlı olmak için kerb kullanımı şart. Fakat bu pistteki kerbler, yapıları itibarıyla araçları çok fazla sarsıyor. Bu durum araçların çok alçak ayarlanmasının önündeki engel olabilir. Yeni jenerasyonda yüksek ayarlanan araçlar büyük yere basma kuvveti kaybediyor. Bu nedenle yükseklik çok önemli.

Kerblerin yüksek şiddette vibrasyona neden olmaları süspansiyonların sertlik ayarlarının yumuşatılması konusunda da takımları zorlayacaktır. Daha yumuşak süspansiyonlar darbe emilimini kolaylaştıracaktır. Öte yandan süspansiyonlar yumuşadıkça yüksek hızlı virajlardaki ağırlık transferi nedeniyle zaman kaybı gerçekleşir. Bu da tur derecesi açısından handikap yaratır.

Yani bu piste özgü şiddetli titreşimler, takımların dayanıklılık konusundaki kaygılarını artırarak tur derecesi feda etmelerine neden olabilir.

Yağmur yağdığında geleneksel olarak arabaların yükseklikleri artırılır. Bu durum, yeni jenerasyon araçlarda eskiye göre daha büyük yere basma kaybı anlamına gelir. Çok yavaş tempolu ama zevkli bir yarış ortaya çıkarır. Yağmur, hali hazırda arabasını yüksek ayarlamak zorunda olan Mercedes gibi takımlara yarayabilir.

Uzun start düzlüğü, yüksek yere basma kuvveti paketine sahip arabaları cezalandırır. Bu nedenle ayar yapılırken sadece virajlar değil, düzlük de dikkate alınacaktır.

Lastikler

Pirelli bu hafta sonu orta sertlikte lastiklerde karar kıldı. Seçilen hamurlar C2, C3 ve C4. Ancak yine seçilen lastik basınçları arabaları yavaşlatmaya yönelik.

Resim 2: Pirelli’nin yayınladığı pist bilgilendirme dokümanı.

Son birkaç sezondur lastikler devamlı sertleşiyor. Bunun nedeni, lastik basınçlarını çok artırmadan agresif yarışmayı mümkün kılan daha uzun ömürlü lastikler üretebilmek.

Fakat her ne hikmetse lastikler sertleştikçe basınçları da artırılıyor. Bu durum, ön lastiklerin viraj kabiliyetini azaltıyor. Ayrıca arka lastiklerdeki çekişi, yani ivmelenmeyi azaltıyor. Araçların tur dereceleri düşerken lastik yönetimi zorlaşıyor.

Bu hafta sonu özellikle önde 24,5 PSI basınca sahip “balon” lastiklerle yarışılacak. Bu durum lastik omuzlarını korumakla birlikte düşük sıcaklıklarda graining (topaklanma), yüksek sıcaklıklarda blistering (kabarcıklanma) sorunlarını tetikler. Belki de Pirelli’nin belirlediği basınçları spora heyecan katma çabalarının bir uzantısı olarak görmek lazım.

Favoriler

Henüz net çıkarımlar yapmak için erken, sezon çok genç. Ama lider grupta yine Ferrari’nin Red Bull’a göre daha avantajlı olmasını bekleyebiliriz. Turdaki tüm yavaş virajlar ikinci sektörde. Bu nedenle bir aksilik olmazsa Ferrari bu sektörde iyi olabilir. Ferrari’nin yavaş virajlardan çıkıştaki çekişi belirgin şekilde iyi. Hem arka süspansiyon yapısı hem de vites oranı anlamında iyi bir orta noktaya sahipler. Red Bull’un ağır olması da yavaş virajlar konusunda Ferrari’yi favori yapıyor. Fakat önemli bir nokta var. Red Bull arabasını hafifletecek bazı güncellemeler getirecek. Eğer iddia ettikleri gibi arabayı 7-8 kg hafifletirlerse, ortaya bambaşka bir yarış çıkabilir. Çünkü 7-8 kg hafiflemek, tur başına yaklaşık 0,3 saniyeye eşdeğer bir kazanç getirir.

Lastiklerine iyi bakması nedeniyle Mercedes orta sıralarda fark yaratabilir. Aynı zamanda ikinci sektörde pistin akıcılığının az olması nedeniyle çekişte Mercedes daha başarılı olabilir. Mercedes genel olarak yavaş virajlarda iyi bir araba. Virajlar hızlandıkça sorunlar artıyor. Özellikle yüksek yakıt yüklerinde. O nedenle eğer güncelleme getirmezlerse, birinci sektördeki hızlı virajların onlara zor anlar yaşatacağını düşünüyorum.

Alpine açısından da ilginç bir hafta sonu olabilir. Küçük kanatlara rağmen araç yön değişimlerinde çok iyi. Bu nedenle özellikle Mercedes’in zayıf olacağı ilk sektördeki virajlarda (2-3 ve 5-6) iyi dereceler yaptıklarını görebiliriz. McLaren ile mücadele içinde olacaklar. McLaren yüksek sürüklenme değeri nedeniyle ilk sektörde Alpine’e karşı zorlanabilir.

Alfa Romeo ve Haas da orta sıranın önünde yer alan gruba zorluk çıkarabilir. Form durumları istikrarsız olduğu için şimdiden yorumlamak zor. Bu grupta özellikle Mick Schumacher’i dikkatle izleyeceğim. İmola gibi pilotaj tekniği isteyen bir pistte ne yapacağını merak ediyorum.

Tabii yukarıdaki tüm bu tahminler havanın kuru olduğu durumlarda geçerli. Yağmurlu havada bambaşka bir manzara ve kaos görebiliriz. Ayrıca getirilen güncellemeler de oyunun şeklini değiştirebilir.

Hafta sonu boyunca bilgilendirme yazıları yazmaya devam edeceğim.

Fırat KESKİN