FIBA ve CIES, 2021 Uluslararası Basketbol Transfer Raporu'nu yayımladı

Uluslararası Basketbol Federasyonu (FIBA) ve Uluslararası Spor Çalışmaları Merkezi (CIES), dünya basketbolunun göç eğilimlerine dair sezonluk Uluslararası Basketbol Transfer Raporu'nun (International Basketball Migration Report) 10’uncu sayısını yayımladı.

2020-21 basketbol sezonunu kapsayan raporun bu baskısında, FIBA’nın uluslararası transferlerle ilgili bilgi ve verileri, bu sezon oyuncuların uluslararası transferlerini belgelemek için CIES Spor Gözlemevi’nin uzmanlığıyla birleştirilerek incelendi.

2020-21 sezonunda gerçekleşen, 6 bin 254 oyuncunun yer aldığı 7 bin 687 transfer ile geçen sezona göre kayda değer bir düşüş yaşandı. Bu raporun bir önceki sayısında küresel pandemiye sadece hafifçe değinilebilmişti, ancak bu baskıda, COVID-19'un 2020-21 sezonunu uluslararası transferler ve kısaltılan sezonlar dahil olmak üzere çok çeşitli konularda derinden etkilediği açıkça görülüyor.

Bu rapor için iki ana kaynak kullanılmıştır. Birincisi, FIBA’nın tüm erkek ve kadın sporcuların uluslararası transferlerinden oluşan kendi veri tabanı. Bu kayıtlar iki ulusal federasyon arasında, çıkış federasyonundan gidilen federasyona izin mektubunun verilmesini gerektiren, 18 yaş ve üstü oyuncular tarafından tamamlanan tüm hareketleri içerir. İkincisi ise FIBA’nın dünyadaki en iyi lig liglerinin 16’sında kayıtlı olan tüm oyuncuların veri tabanıdır. İstatistiklere dahil olabilmek için oyuncuların 2020-21 sezonunda en az bir kez oynamış olması gerekir.

Bu raporda profesyonel, amatör, kadın ve erkek 6 bin 254 oyuncunun yer aldığı 2020-21 sezonu için kaydedilen toplam 7 bin 687 transfer bulunmaktadır.

Rapordaki analizler, özellikle üç noktaya odaklanmıştır. Bunlar; ulusal oyuncular ile yabancılar (oynadıkları ülkeninkinden farklı olan, en az bir uyruğa sahip oyuncular) arasındaki karşılaştırma, 21 yaş altı oyuncular ve oyuncuların transfer sirkülasyonu ile ithal edilen oyuncuların kökeni ve bu oyuncuların profillerinin milli oyuncularla karşılaştırılması. Ayrıca ABD merkezli organizasyonlar (NBA, WNBA, NCAA Erkekler, NCAA Kadınlar) ve Avrupa yarışmaları (EuroLeague, Basketbol Şampiyonlar Ligi, Kadınlar EuroLeague ve Kadınlar EuroCup) için uluslararası oyuncular üzerine de analiz yapılmıştır.

Not: Rapor, oyuncuların transfer hareketliliğini ekonomik terimlerle açıkladığı için, bir ülkeden giden transferler ihracat (export), ülkeye gelen transferler ithalat (import) olarak yazılacaktır. Ülkeden giden ve ülkeye gelen transferlerden bahsedilirken, yerli oyuncu diye belirtilmediği sürece, bütün uyruklara sahip olan oyuncuların transferlerinden bahsedilmektedir.

Bu yılki bulgulardan öne çıkan noktalardan bazıları şu şekilde:

Uluslararası Transferlerde Önemli Düşüş

Uluslararası transferlerde 2014-15 sezonundan bu yana en düşük olan büyük bir azalma yaşandı. 2020-21 sezonu pandemiden derinden etkilendi. Rakamlar erkeklerin (-1,166) kadınlardan (-90) daha fazla etkilendiğini göstermektedir. Okyanusya'nın bölgesi 42'den 52'ye yükselen tek artış oldu. Diğer FIBA bölgelerinde ve özellikle Avrupa'da kayda değer bir düşüş yaşandı.

ABD en büyük ihracatçı olmaya devam etti. Ancak, 2018-19 sezonunda gerçekleşen 1.861 ihracatla kıyaslandığında 2020-21 sezonunda gerçekleşen 1.488 transfer daha az oyuncunun yurtdışına transfer olduğunu göstermektedir.

Hem kendi ülkesinde, hem de aynı kulüpte kalan oyuncuların yüzdesinde ise kayda değer bir artış oldu.

Avrupa Ligleri

ABD, Avrupa müsabakalarında (hem erkekler hem de kadınlar için) en çok temsil edilen milliyet olmaya devam ediyor. Bu durum bu liglerin hala ABD'li oyunculara güvendiğini gösteriyor. ABD’li oyuncuların maç başına ortalama dakika ve attıkları sayıların yerli oyunculardan daha yüksek olması da bunu doğruluyor.

Ancak, genel olarak, yerli oyuncuların oynama süresi ve maç başına ortalama sayıları normal sezonda EuroLeague'den daha yüksekti. Ek olarak, genç oyuncular için daha fazla fırsat çıkması ile birlikte ulusal 21 yaş altı oyuncuların yüzdesi daha yüksekti.

Yerel oyuncular geçen yıla göre daha fazla oynamasına rağmen, kadın ligleri önceki yıllarla aynı kaldı.

ULUSLARARASI TRANSFERLER

Uluslararası transferlerde 2014-15 sezonundan bu yana en düşük olan büyük bir azalma yaşandı. Geçen sezonda transferlere 7 bin 371 oyuncu dahil olurken, 2020-21 sezonunda bu sayı 6 bin 254’e düştü.

Uluslararası transferlerin sıklığı aynı kalırken, hem erkekler hem de kadınlar için ortalama yaş profili de sabit kaldı.

Transfer Dengesi

Avrupa transfer dengesi negatif (ihracattan fazla ithalat) kalmaya devam etmekte olup daha önceki senelerde artan ithalat oranı ise 2017-18 sezonundan beri en düşük seviyeye ulaştı.

Avrupa, en büyük 10 ithalatçıdan 8'inin Avrupa ülkesi olması dolayısıyla en büyük ithalatçı olmaya devam etti. İspanya ve Fransa, hem erkekler hem de kadınlar için en iyi ülkeler oldu.

Buna karşılık, bu sezon Amerika için benzer bir göç dengesi vardı, ancak ithalattan daha fazla ihracat ile negatif bir dengede. Rakamlar ayrıca 2017-18 sezonundan bu yana en düşük seviyedeydi.

Bu arada Afrika, Okyanusya ve Asya, ithalatla yaklaşık olarak aynı ihracatla nispeten tarafsız bir dengeye sahip olarak istikrarlı kaldı.

Türkiye, ülke dışına gönderdiği 204 oyuncuyla ülke başına en yüksek ihracat yapanlar arasında 6’ncı, ülkeye gelen 206 transfer ile de ülke başına en yüksek ithalatçılar arasında 9’uncu sırada yer aldı. Türkiye’nin ülke dışına gönderdiği yerli oyuncularının oranı yüzde 3.9 iken, ülkeye geri gelen yerli oyuncu yüzdesi ise 4.4.

Basketbol Tahkim Kurulu (BAT)

BAT, 2006 yılında FIBA tarafından kurulmuş ve bugün FIBA tarafından resmi olarak tanınan bir kuruluştur. BAT, oyuncular, menajerler, antrenörler ve kulüpler arasındaki sözleşmelerden kaynaklanan ihtilafların basit, hızlı ve düşük maliyetli bir şekilde, tahkim yoluyla çözümlenmesi için hizmet veren bağımsız bir organdır.

2019 yılının verilerine göre; aleyhine en çok dosya bulunan ülke kulüpleri sıralamasında Türkiye, 392 dosya ile ilk sırada yer alıyor. Türkiye’yi 146 dosya ile İtalya ve 132 dosya ile Yunanistan takip ederken, dördüncü ve beşinci sıradaki Rusya ve Sırbistan’ın sırasıyla 85 ve 80 dosyası bulunuyor.

ULUSAL LİGLER

Ulusal ligler kıyaslamalarından elde edilen verilere göre; Türkiye Basketbol Süper Ligi’nde (BSL), geçtiğimiz sezon 16 kulübün katılımıyla 240 maç yapılmıştır. Listede ilk sırada yer alan Arjantin Ligi ve ikinci sırada yer alan Japonya Ligi 20, İspanya ve Çin ligleri ise 18’er kulübün katılımıyla düzenlenmiştir. Japonya Ligi’nde geçtiğimiz sezonda 574, Çin’de 504 ve Arjantin’de 387 maç oynanmıştır.

Ortalama yaş sıralamasında 28.3 ile en yüksek ortalamaya sahip olan ülke Japonya iken, Yunanistan 27.1 ile ikinci ve VTB Birleşik Ligi 26.9 ile üçüncü, Türkiye ise 26.4 yaş ortalamasıyla 9’uncu sırada yer aldı.

Liglerde oynayan yabancı oyuncu sayısı yüzdelerinde ise İspanya yüzde 70.2 ile ilk sıradayken, Almanya yüzde 56.9 ile ikinci, Fransa yüzde 54.2 oranla üçüncü ve Türkiye ise 45.7 ortalama ile 7’nci sırada yer aldı. Yabancı oyuncuların maçlarda aldığı sürelerde ise İsrail 24.8 dakika ortalamasıyla ilk sırada yer alırken, Türkiye 24.5 dakika ortalaması ile ikinci, Brezilya 24.1 dakikalık ortalama ile üçüncü sırayı aldı.

Liglerde temsil eden milliyet sıralamasında ise İspanya Ligi’nde, 2020-21 sezonunda, 54 uyruktan sporcu varken, Fransa’da 37, Almanya’da 28, Türkiye Ligi’nde ise 23 milliyet temsil edildi.

Liglerdeki kulüplerin kadrolarındaki 21 yaş altı sporcular sıralamasında Belçika yüzde 27.5 ile birinci sırayı alırken, Arjantin yüzde 24.8 ile ikinci, Brezilya yüzde 24 ile üçüncü ve Türkiye ise yüzde 16.7 ile 8’inci sırayı aldı.

YEREL LİGLER

Raporun yerel ligler bölümünde her ligin ve kulüplerinin kendi verileri incelenirken, Türkiye’nin verileri şu şekilde:

BSL’de 2020-21 sezonunda 16 kulübün katılımıyla, 140 maç yapıldı. Kulüp başına oynan maç sayısı 30 iken, toplam oyuncu sayısı ise 276’ydı. Toplam oyuncu sayısının yüzde 46’sını yabancı uyruklu oyuncular oluştururken, BSL’de 23 ayrı uyruktan sporcu mücadele etti. Ligdeki oyuncuların yaş ortalaması 26.4, boy ortalaması ise 196.9 cm idi. Kulüplerin maç başına attığı ortalama sayı 82.2, maç başına en çok sahaya çıkan 5 oyuncunun ortalama süre alma süresi 26.6 dakika ve sezon boyunca, kulüp başına, sahaya çıkan oyuncu sayısı ortalaması ise 17.4 oldu.

Türkiye Basketbol Süper Ligi Yerel ve Yabancı Oyuncu Kıyaslamaları

Oyuncu Sayıları

BSL’de yer alan toplam 255 sporcunun 150’sini yerli oyuncular oluştururken, 43’ü ABD hariç yabancı uyruklu, 83’ü ise ABD’li oyunculardan oluştu.

Ortalama Yaş

BSL’de yer alan yerli oyuncuların yaş ortalaması 24.8, ABD hariç yabancı uyruklu oyuncuların yaş ortalaması 28.8 ve ABD’li oyuncuların yaş ortalaması ise 28.1’tü.

Boy Ortalaması

BSL’de yer alan yerli oyuncuların boy ortalaması 196.6 cm, ABD hariç yabancı uyruklu oyuncuların boy ortalaması 200.1 cm ve ABD’li oyuncuların yaş ortalaması ise 195.5 cm idi.

Maç Başına Atılan Sayı

BSL kulüplerinde yerli oyuncuların maç başına attığı sayı 4.9, ABD hariç yabancı uyruklu oyuncuların 11.3 ve ABD’li oyuncuların ise 11.9’du.

Maç Başına Alınan Süre

BSL kulüplerindeki yerli oyuncuların maç başına aldıkları süre 12.1 dakika iken, ABD hariç yabancı uyruklu oyuncuların süresi 23.1 dakika ve ABD’li oyuncuların süresi ise 25.3 dakika oldu.

Dakikada Atılan Sayı

BSL kulüplerinde, yerli oyuncuların dakika başına attığı sayı 0.27 iken, ABD hariç yabancı uyruklu oyuncuların 0.44 ve ABD’li oyuncuların ise 0.43’tü.

Ayrıca Türkiye’de 2019-20 sezonunda ABD’den 83, Fransa’dan 6, Kanada, Sırbistan ve Almanya’dan 4, Hırvatistan, Bosna Hersek ve Litvanya’dan 3, Meksika ve İsrail’den 2, Slovenya, İngiltere, Belçika, Çekya, Azerbaycan, Arnavutluk, Nijerya, Kamerun, Jamaika, Mısır, Surinam ve Avustralya’dan 1’er oyuncu yer aldı.

2019-2020 sezonu sonunda BSL’de oynayan oyunculardan transfer yapan ana ülkeler ise; Amerika (27), Almanya (10) ve Rusya (8) oldu.

ULUSLARARASI LİGLER

EuroLeague ve BCL 2020-21 Sezonunda Temsil Edilen Ana Ülkeler

Verilere göre; EuroLeague 2020-21 sezonunda yer alan Avrupa kıtasındaki oyuncular, toplamın yüzde 64.6’sını, Amerika kıtasındakiler yüzde 32’sini, Okyanusya kıtasındakiler yüzde 0.3’ünü ve Afrika kıtasındaki oyuncular da yüzde 3’ünü oluşturdu. Basketbol Şampiyonlar Ligi 2020-21 sezonunda yer alan Avrupa kıtasındaki oyuncular ise, toplamın yüzde 63’ünü, Amerika kıtasındakiler yüzde 33.7’sini, Okyanusya kıtasındakiler yüzde 0.2’sini ve Afrika kıtasındaki oyuncular da yüzde 3.1’ini oluşturdu.

Raporun tamamına ulaşmak için tıklayınız.